Planeta b Centauri b jest jednym z najmasywniejszych obiektów, jakie kiedykolwiek odkryto i znajduje się w najgorętszym układzie, w którym kiedykolwiek wykryto planetę
Odkryto właśnie rekordową egzoplanetę. Badanie opublikowane wczoraj w czasopiśmie Nature - autorstwa Markusa Jansona, Raffaele Grattona i Josepha C. Carsona - może zmusić naukowców do ponownego przemyślenia niektórych z najbardziej ugruntowanych założeń dotyczących powstawania planet.
Nowo odkryta planeta, która mogła zostać zauważona już 20 lat temu, nie wywołując poruszenia w oczach ówczesnej technologii, nazywa się b Centauri b i przeczy wszelkim statystykom.
Rekordowa egzoplaneta
Badana planeta ma cechy, które według naukowców przeczą wszelkiej przyjętej do tej pory logice.
Jest 11 razy większa od Jowisza i należy do najcięższych obiektów niebieskich, jakie kiedykolwiek odkryto; znajduje się w gwiazdozbiorze B Centauri, dość młodym układzie podwójnym około 325 lat świetlnych od Ziemi. Dwie gwiazdy tworzące układ b Centauri mają masę od 6 do 10 razy większą od masy Słońca, co czyni b Centauri najbardziej masywnym układem gwiazd, w którym kiedykolwiek wykryto planetę.
Układ b Centauri jest również najgorętszym układem, w którym kiedykolwiek znajdowała się planeta, co podkreślają badania: główna gwiazda układu, b Centauri A, jest gwiazdą klasy B, co oznacza, że należy do najjaśniejszych na niebie. Mówiąc wprost, tylko jedna na 800 gwiazd należy do tej klasy, zwanej też "niebieskimi": najjaśniejsza z Ziemi to Rigel, w gwiazdozbiorze Oriona.
Do tej pory uważano, że przechwycenie planety w "sąsiedztwie" gwiazdy niebieskiej, trzykrotnie potężniejszej od Słońca i dość niezgodnej z zasadami formowania się dużych ciał niebieskich, jest prawie niemożliwe. Według Jansona, autora badań, "gwiazdy klasy B są uważane za dość niszczycielskie i niebezpieczne, i sądzono, że musi być niezwykle trudno uformować wokół nich duże planety".
Nowo odkryta planeta natomiast, poza tym, że ma niezwykłą masę, spokojnie orbituje wokół gwiazdy (a właściwie dwóch) o temperaturze ponad 18 000 °C.
Nowe światło na formowanie się planet
Eksoplaneta b Centauri b została zidentyfikowana za pomocą instrumentu SPHERE (Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet Research), zainstalowanego na Bardzo Dużym Teleskopie w Chile, tym samym, który mógł dostrzec planetę wiele lat temu.
Oprócz tych niesamowitych cech, b Centauri b posiada inne aspekty, które mogą być kluczowe w przyszłych badaniach nad formowaniem się planet.
Na przykład, jej orbita jest jedną z najszerszych kiedykolwiek wykrytych - co może tłumaczyć jej "odporność" na ekstremalne ciepło jej systemu gwiezdnego. Obecnie rekordowa planeta znajduje się w odległości około 550 jednostek astronomicznych od gwiazd - około 14 razy większej niż odległość między Ziemią a Plutonem, ciałem niebieskim znajdującym się na dalekim krańcu Układu Słonecznego.
Nadal nie jest jasne, jak tak masywna planeta mogła uformować się na tak dużej orbicie. Jak zwykle istnieją dwie możliwości: albo uformowała się ona w pobliżu dwóch gwiazd w układzie poprzez akrecję, a następnie przemieściła się na swoją obecną orbitę w wyniku oddziaływań grawitacyjnych, albo też uformowała się w pobliżu swojej obecnej pozycji w wyniku procesu znanego jako "niestabilność grawitacyjna".
Mechanizm niestabilności grawitacyjnej, w rzeczywistości, ma tendencję do generowania bardzo dużych obiektów, często tak dużych, że nigdy nie stają się planetami, ale raczej przyjmują formę gromad, lub pasm galaktyk.
Jak napisano w pracy, "nasze wyniki pokazują, że planety mogą być znalezione w układach gwiazd, które są znacznie bardziej masywne niż oczekiwano z poprzednich badań". Jest to nowy kierunek, zarówno dla poszukiwania innych planet, jak i dla zrozumienia mechanizmów powstawania planet we Wszechświecie.