Leasing kapitałowy to rodzaj umowy między dwiema stronami, zazwyczaj firmą i leasingodawcą, która pozwala leasingobiorcy na korzystanie ze składnika aktywów będącego własnością leasingodawcy przez określony czas w zamian za płatności dokonywane na rzecz leasingodawcy. Ten rodzaj leasingu jest najczęściej stosowany, gdy firma musi nabyć drogie aktywa, takie jak nieruchomości lub sprzęt, ale nie ma kapitału na ich zakup. Warunki umowy, takie jak wysokość opłat leasingowych i długość leasingu, są zazwyczaj negocjowane między dwiema stronami.
Bilans jest sprawozdaniem finansowym, które przedstawia sytuację finansową firmy w danym momencie. Składa się z trzech głównych elementów: aktywów, zobowiązań i kapitału własnego. Aktywa to zasoby posiadane przez firmę, takie jak środki pieniężne, zapasy, sprzęt i nieruchomości. Pasywa to zobowiązania finansowe firmy, takie jak pożyczki i zobowiązania. Kapitał własny to kwota pieniędzy, która pozostałaby, gdyby firma sprzedała wszystkie swoje aktywa i spłaciła wszystkie swoje zobowiązania.
Podstawowa różnica między leasingiem kapitałowym a operacyjnym polega na tym, że leasing kapitałowy jest ujmowany w bilansie jako składnik aktywów długoterminowych, natomiast leasing operacyjny nie jest. Leasing kapitałowy jest zazwyczaj stosowany, gdy firma musi nabyć drogie aktywa, ale nie ma kapitału na ich zakup. W przypadku leasingu operacyjnego, leasingobiorca płaci co miesiąc stałą kwotę czynszu i nie staje się właścicielem danego składnika aktywów.
Leasing kapitałowy jest zazwyczaj wykazywany w bilansie jako składnik aktywów długoterminowych. Leasing kapitałowy wykazuje się jako składnik aktywów w kwocie równej wartości bieżącej opłat leasingowych. Wartość bieżąca jest to kwota pieniędzy, która byłaby potrzebna do spłacenia leasingu w chwili obecnej, przy uwzględnieniu stopy procentowej, którą obciążony jest leasing. Część bilansu dotycząca zobowiązań będzie zawierała kwotę pieniędzy, która jest należna leasingodawcy w wyniku leasingu.
Leasing kapitałowy może być korzystny zarówno dla leasingobiorcy, jak i leasingodawcy. Z perspektywy leasingobiorcy, leasing kapitałowy pozwala mu nabyć drogie aktywa bez konieczności płacenia pełnej ceny zakupu z góry. Może to być korzystne pod względem zarządzania przepływem środków pieniężnych i budżetowania. Z perspektywy leasingodawcy leasing kapitałowy zapewnia mu stały strumień dochodów z tytułu opłat leasingowych.
Jedną z podstawowych wad leasingu kapitałowego jest to, że leasingobiorca nie jest w stanie uzyskać prawa własności do środka trwałego na koniec okresu leasingu. Inną wadą jest to, że leasingobiorca jest odpowiedzialny za wszelkie naprawy i konserwację, które mogą być potrzebne w środku podczas okresu leasingu. Ponadto leasingobiorca jest zazwyczaj zobowiązany do uiszczania opłat leasingowych niezależnie od wyników uzyskiwanych przez dany składnik aktywów.
Sposób księgowania leasingu kapitałowego zależy od jego rodzaju. Leasing operacyjny nie jest wykazywany w bilansie, natomiast leasing kapitałowy jest wykazywany jako aktywa długoterminowe. Kwota opłat leasingowych jest również wykazywana w bilansie jako zobowiązanie. Leasingobiorca jest odpowiedzialny za amortyzowanie środka trwałego i rejestrowanie kosztów amortyzacji przez okres trwania leasingu.
Transakcja sprzedaży i leasingu zwrotnego to rodzaj umowy, w której firma sprzedaje składnik aktywów stronie trzeciej, a następnie bierze go w leasing zwrotny od tej samej strony trzeciej. Ten rodzaj transakcji może być korzystny dla firm, ponieważ pozwala im uzyskać dostęp do kapitału, który jest związany z aktywem, a jednocześnie zachować możliwość korzystania z niego. Część sprzedażowa transakcji jest wykazywana w bilansie jako zmniejszenie aktywów, natomiast część leasingowa jest wykazywana jako składnik aktywów długoterminowych i zobowiązanie.
Leasing, który jest rejestrowany w bilansie, to leasing operacyjny. Leasing kapitałowy nie jest rejestrowany w bilansie.
Aby ująć leasing kapitałowy, leasingobiorca musi najpierw określić wartość bieżącą opłat leasingowych. Można to zrobić za pomocą kalkulatora wartości bieżącej, który uwzględnia stopę procentową leasingu oraz długość okresu leasingu. Po ustaleniu wartości bieżącej opłat leasingowych leasingobiorca ujmuje w swoim bilansie zobowiązanie w łącznej wysokości opłat leasingowych. Leasingobiorca wykazuje również w swoim bilansie składnik aktywów dotyczący przedmiotu leasingu. Składnik ten jest wykazywany w wartości bieżącej opłat leasingowych.
Leasing kapitałowy jest zobowiązaniem długoterminowym, ponieważ stanowi prawne zobowiązanie leasingobiorcy do dokonywania przyszłych płatności na rzecz leasingodawcy. Leasingobiorca w rzeczywistości pożycza pieniądze od leasingodawcy, aby sfinansować zakup przedmiotu leasingu, a przedmiot ten pełni rolę zabezpieczenia pożyczki. Warunki leasingu są zazwyczaj ustalane w taki sposób, że leasingobiorca dokonuje okresowych płatności przez cały okres leasingu, z płatnością balonową na końcu w celu pokrycia wartości końcowej środka trwałego.